Tez Formatlama Nedir?

Türk dil kurumu sözlüğünde “format” kelimesi 1. Biçim, 2. Boyut olarak tanımlanmıştır. Formatlamak kelimesi ise aynı sözlükte biçimlendirmek şeklinde ifade edilmiştir. Tez formatlama ise enstitülerin hazırlamış oldukları tez yazım kılavuzuna göre çalışmanın formatlanması, biçimlendirilmesidir. Tez Formatlama şekilsel olarak bir biçimlendirme işlemidir. Tezlerde öncelik içeriğe verilmesi gerekmektedir. Bunun için literatürün uygun biçimde yazılması ile birlikte veri analizi de yapılarak teze uygun formatın verilmesi zorunludur. Tezler için her ne kadar içerik önemli olsa da bu içeriğin iyi bir şekilde sunumu tez formatlama ile mümkündür. Doktora, Yüksek lisans tezleri, dönem ve proje ödevleri, makaleler teslim edilecek kurumun hazırladığı yazım kılavuzuna göre formatlanması gereken bilimsel çalışmalardır.

Enstitüler bilimsel çalışma yapacak öğrencilerine yol göstermek için yazım kılavuzları hazırlarlar. Bu kılavuzlarda bilimsel çalışmanın yazımı ile ilgili ana çerçeve ve yazım kuralları yer almaktadır. Tezlerin formatlanmasın da enstitüler bazı bilimsel ilkelere uygunluğu aranmaktadır. Bu ilkeler simetriklik ve bir örneklilik ilkeleridir.

Burada amaç farklı alanlarda yazılan her bir metnin kendi içinde belirli bir sistematiği yansıtarak, iç tutarlılık sergilemesi ve biçimsel bütünlüğün sağlanmasıdır.

Enstitülerin tez yazım kılavuzlarına göre kapak sayfaları, sayfa kenarlıkları, satır aralıkları, metin ve başlık punto ayarları, paragraf öncesi ve sonrası boşluk ayarı, girinti ayarları, başlıklar ve düzeyleri, içindekiler, tablolar, şekiller ve grafikler listesi, kaynakça, ekler, özgeçmiş ile sayfa numaralarının ön sayfalar için romen rakamları, girişle birlikte son sayfaya kadar arap rakamlarının veriliş biçimlerini içeren tüm biçimlendirme (formatlama) işlemleridir.

Bir tez üç bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler; ön sayfalar, ana bölüm ve arka bölüm olmak üzere adlandırılmıştır. Bu bölümler formatlanacak olan çalışmayı oluşturur. Enstitülerin tez yazım kılavuzlarına göre bu bölümler formatlanır.

Yazım kılavuzuna göre formatlanması gereken kısımlar bölümlerine göre aşağıdaki gibidir:

• Ön sayfalarda yer alan genel kısımlar : Kapak Sayfaları, Onay Sayfası, Özet, Abstract, Önsöz, Etik İlke Beyannamesi, İçindekiler, Tablolar Listesi, Şekiller Listesi, Simgeler ve Kısaltmalar.
• Ana bölümde genel olarak olması gereken kısımlar: Giriş, Literatür (Alan Yazın), Yöntem, Bulgular ve Yorum, Sonuç ve Öneriler.
• Arka bölümde genel olarak olması gereken kısımlar: Kaynakça, Ekler, Özgeçmiş.

Bu bölümlerde her enstitünün farklı istekleri olabileceği gibi bazı bölümlerin çalışmada yer almasını da isteğe bağlı bırakmışlardır.

Unutmamak gerekir ki yapılan bilimsel çalışmalar ne kadar mükemmel olursa olsun, yazım kılavuzuna göre formatlanmayan çalışmalar enstitüler tarafından kabul edilmemektedirler. Bu nedenle içerik kadar formatlama da (biçimlendirme) çok önemlidir.